Sprawy spadkowe

Tego rodzaju zagadnienia często wiążą się z silnymi emocjami, gdyż brak odpowiedniej wiedzy może prowadzić do nieporozumień i sporów między członkami najbliższej rodziny. Nic dziwnego — prawo spadkowe jest jednym z najbardziej skomplikowanych działów prawa cywilnego, regulującym kwestie przejścia majątku osoby zmarłej na jej spadkobierców. Zrozumienie zasad dziedziczenia jest zatem istotne dla każdego, kto staje przed koniecznością załatwienia spraw spadkowych.

Szczególnie ważna jest rola testamentu, który może zmodyfikować ustawowy porządek dziedziczenia, oraz znaczenie umów, mających wpływ na podział majątku. Niektóre sprawy spadkowe przewidują również możliwość ustanowienia tzw. zapisu windykacyjnego, pozwalającego na bezpośrednie przekazanie określonych składników majątku wyznaczonym osobom, co może być przydatne w przypadku przedmiotów o szczególnej wartości emocjonalnej lub ekonomicznej. Znajomość tych aspektów pozwala na lepsze przygotowanie się do procesu wg prawa spadkowego i uniknięcie potencjalnych konfliktów.

Sprawy spadkowe, zgodnie przepisami, można w zasadzie podzielić na dwa stadia: postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku oraz postępowanie o dział spadku.

Postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku

Postępowanie w przedmiocie nabycia spadku ma na celu określenie spadkobierców. Jest to krąg osób, które na mocy ustawy (bądź testamentu, jeśli został sporządzony) są uprawnione do dziedziczenia po zmarłym. Jest to postępowanie, które  może być wszczęte na wniosek nie tylko osób z kręgu spadkobierców (zarówno ustawowych, jak i testamentowych). Może być zainicjowane  także przez wierzyciela któregokolwiek ze spadkobierców, wierzyciela spadkodawcy, a nadto zapisobiercy. Zapisobiercą jest osoba posiadająca prawo majątkowe zgodnie z wolą spadkodawcy.

W tym postępowaniu dochodzi do  ustalenia kto i w jakim zakresie dziedziczy spadek (zazwyczaj jest to określane w ułamkach w orzeczeniu końcowym np. 1/2 spadku, 1/5 spadku itd.). Orzeczenie uwzględnia także okoliczność złożenia oświadczenia w przedmiocie odrzucenia spadku. Jest to bardzo ważne postępowanie.   Poczynione w jego trakcie ustalenia zaważają na kolejnej fazie, mającej na celu podział majątku wchodzącego w skład spadku. Należy pamiętać, że orzeczenie Sądu w tym zakresie ma moc dowodową wobec osób trzecich. Oznacza to, żę jest wiążące wobec ewentualnych osób nieobjętych tym postępowaniem, które roszczą sobie prawa do danego elementu masy spadkowej. Uprawnienie takie wynika wprost z art 1027 Kodeksu cywilnego.

Zapraszam także do zapoznania się z artykułem poświęconym regulowanym przez prawo sposobom nabycia spadku po zmarłym.

Postępowanie o dział spadku

Postępowanie o dział spadku ma na celu dokonanie podziału masy spadkowej. Oznacza to podział wszelkich ruchomości i nieruchomości, jakie pozostały po zmarłym. W toku tego postępowania niezbędne jest zbadanie wszystkich składników majątkowych spadku. Sąd ustala, czy wchodzą do niego jakieś pasywa (a więc długi). Gdy nie był sporządzany spis inwentarza, konieczne jest w toku postępowania wskazanie przez spadkobierców wszelkich przedmiotów wchodzących w skład masy spadkowej.

Odnosząc się do wartości poszczególnych elementów podlegających dziedziczeniu, uczestnicy postępowania mogą we własnym zakresie samodzielnie dokonać ich wyceny według wartości rynkowych. Wskazuję, że niestety bardzo często nie ma w tym zakresie zgody pomiędzy spadkobiercami. W takim wypadku Sąd może skorzystać z wiedzy specjalistycznej biegłego rzeczoznawcy,.  Wskazany biegły na potrzeby prowadzonej sprawy spadkowej dokona wyceny poszczególnych elementów spadku. Jednak każdorazowo to na Sądzie spoczywa ciężar wyceny poszczególnych składników masy spadkowej. Sąd dokonuje tej wyceny  w oparciu o wyjaśnienia uczestników oraz zgromadzony materiał dowodowy (w tym także opinię biegłego). Nie można zapomnieć także o obostrzeniach w przypadku, gdy do majątku spadkowego wchodzi nieruchomość. W takim przypadku nie wystarczy poinformowanie Sądu o tym fakcie. Konieczne będzie dołączenie także odpisu z księgi wieczystej (lub wydruku z sytemu elektronicznego Ksiąg Wieczystych).

Trzeba zaznaczyć, iż w przypadku zgodnego podejścia wszystkich spadkobierców, wskazana procedura może okazać się zbędna. Chcąc załatwić kwestię nabycia spadku (czy inne sprawy spadkowe), należy zwrócić się do notariusza o sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia. Sporządzenie tego aktu jest możliwe tylko i wyłącznie za zgodą każdej z osób będących w kręgu spadkobierców.

Sprawy spadkowe, są głównym profilem działalności Adwokata Macieja Zielińskiego.  Kancelaria oferuje swoje usługi w zakresie opisanych spraw spadkowych, zarówno przy sporządzeniu pism procesowych, jak również w ramach zastępstwa procesowego przed Sądem.