Uchylenie alimentów wobec dziecka

Uchylenie alimentów wobec dziecka

 Często zdarza się, że na przestrzeni lat obowiązek alimentacyjny, określony orzeczeniem sądowym, traci na aktualności. Może to być spowodowane,  bądź zmianą sytuacji osoby obowiązanej do ponoszenia ciężarów alimentacyjnych, bądź osoby uprawnionej do alimentów.  W takich przypadkach pojawia się możliwość uchylenia alimentów. W tym artykule postaram się objaśnić czym jest uchylenie obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka.

Przepisy prawa rodzinnego wskazują, że samo uzyskanie przez dziecko pełnoletniości nie daje automatycznie podstawy  do uchylenia alimentów. Samo przypuszczenie że dziecko jest już w stanie samodzielnie się utrzymać i nie wymaga wsparcia nie wystarczy. Zgodnie z orzecznictwem NSA (wyr. z 16.10.2003 r., I SA/Łd 788/02) ,,wiek dziecka nie przesądza o istnieniu bądź nieistnieniu obowiązku alimentacyjnego, lecz możliwości dziecka do samodzielnego utrzymania się, dochody z jego majątku, a także niedostatek’’. Jak widać, wiek dziecka jest okolicznością drugorzędną w tym zakresie. W istocie uchylenie alimentów wobec dziecka  może nastąpić z dwóch powodów. Pierwszym jest okoliczność uzyskania przez dziecko samodzielności i samowystarczalności. Drugim jest popadniecie zobowiązanego rodzica w niedostatek.

Uzyskanie samodzielności przez dziecko

Zgodnie z treścią kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (a dokładnie art. 133 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, zwanej dalej „k.r.o.”), ,,rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.’’

Wskazany powyżej zapis nie pozostawia wątpliwości  –  niezależnie od wieku dziecka, tak długo, jako nie uzyska ono możliwości do samodzielnego utrzymania się, uchylenie obowiązku alimentacyjnego może być utrudnione. Należy jednak zastanowić się, co ustawodawca rozumie przez ,,samodzielnie utrzymanie się”. W tym zakresie zarówno doktryna, jak również liczne orzeczenia sądowe dokonują doprecyzowania tego sformułowania. Chodzi tu o realne możliwości utrzymania swojej osoby, poprzez wykonywanie pracy zarobkowej. Często może wydawać się, iż sam fakt kontynuowania edukacji przez dziecko od razu wyłącza możliwość uchylenia obowiązku alimentacyjnego. Nie mogę się zgodzić z taką interpretacją wskazanego przepisu. Wskazać bowiem należy, iż w przypadku gdy np. pełnoletnie dziecko kontynuuje edukacje w trybie zaocznym (szkoła weekendowa), nic nie stoi na przeszkodzie aby w ciągu tygodnia podjęło zatrudnienie, nawet w pełnym wymiarze czasu pracy.

Dodatkowo przyjmuje się, iż obowiązek alimentacyjny może być ściśle powiązany z realnymi uzyskiwanymi przez dziecko wynikami w nauce. Jeśli np. dziecko celowo podejmuje nauczanie, mimo faktu posiadania już zawodu wyuczonego, warto zastanowić się na celowością i sensownością kontynuowania edukacji, a także ewentualnymi perspektywami po ich zakończeniu. Także oceny uprawnionego do alimentów dziecka mają znaczenie. Gdy wyniki w nauce są mierne, warto rozważyć sens kontynuowania nauki i jego przydatność w planowanym zawodzie. Powyższe wskazania uzasadniają uchylenie alimentów wobec dziecka.

Popadnięcie zobowiązanego rodzica w niedostatek

Na wstępie zasadne jest wskazanie, iż co do zasady trudna sytuacja rodziców nie zwalnia ich od obowiązku utrzymywania dzieci. W tym zakresie dotychczasowa praktyka orzecznicza sprecyzowała przypadki zwolnienia się od alimentów. Nawet w skrajnie trudnej sytuacji majątkowej rodzice powinni być zmuszeni do dzielenia się z dziećmi nawet  szczupłymi dochodami. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy  takiej możliwości są pozbawieni w ogóle. W sytuacjach skrajnych, zwłaszcza o charakterze przejściowym, sprostanie obowiązkowi alimentacyjnemu wymagać nawet będzie poświęcenia części składników majątkowych. Należy jednak zwrócić uwagę na  istnienie art. 133 § 3 k.r.o., który postuluje możliwość uchylenia się od obowiązków alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla rodzica uszczerbkiem. 

W mojej ocenie w przypadku gdy dojdzie do rażącej dysproporcji pomiędzy sytuacją pełnoletniego dziecka (ukończona szkoła zawodowa, bądź ogólnokształcąca, realna możliwość zarobkowa), oraz rodzica (niewielka renta, bądź emerytura, brak możliwości zarobkowych), zasadne jest uchylenie alimentów wobec dziecka z uwagi właśnie na niedostatek zobowiązanego rodzica.

Zagadnienia prawne

Trzeba wskazać, iż przesłanki, mające przemawiać za zasadnością uchylenia obowiązku alimentacyjnego muszą być obiektywne, aktualne i istotne. Każdorazowo, gdy kierujemy takie żądanie do Sądu, konieczne jest przeprowadzenie postępowania dowodowego. Zgodnie z art. 6 k.c., ciężar udowodnienia określonej okoliczności spoczywa na tej osobie, która daną okoliczność podnosi i wywodzi z niej skutki prawne.  Dlatego też, gdy nie uargumentujemy naszego stanowiska odpowiednimi dowodami,  Sąd może uznać nasze żądanie za bezpodstawne i je oddalić. Sąd bada, co się zmieniło od czasu ostatniego orzeczenia. Jeśli zgromadzony materiał dowodowy potwierdzi nasze żądanie, Sąd uwzględni tą okoliczność w wyroku, który po uprawomocnieniu się zastępuje poprzednie orzeczenie.

Pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego należy wnieść do Sądu Rejonowego właściwego ze względu zamieszkanie osoby uprawnionej do otrzymywania alimentów. Wydziałem właściwym do rozpoznania sprawy jest Wydział Rodzinny i Nieletnich. Opłata od pozwu wynosi 5% wartości przedmiotu sporu.  W tym przypadku będzie to wartość alimentów w skali roku – a więc miesięczne alimenty mnożymy przez 12 miesięcy. Opłata od pozwu nie może być niższa niż 30 zł oraz wyższa niż 100.000 zł. W przypadku trudnej sytuacji materialnej możliwe jest wnioskowanie o zwolnienie od kosztów. W przypadku złożenia takiego wniosku konieczne będzie załączenie także oświadczenia o stanie majątkowym. 

Wymogi pozwu o uchylenie alimentów

Zgodnie z wymogami pisma procesowego, pozew o uchylenie alimentów powinien zawierać określone informacje. Między innymi musu wskazywać dokładne żądanie. Powinien także zawierać  uzasadnienie, zawierające wskazanie okoliczności uzasadniających nasze żądanie. Finalnie zasadne jest przytoczenie określonych dowodów na potwierdzenie wskazywanych twierdzeń, które uzasadnią uchylenie alimentów wobec dziecka.

W przypadku pytań lub wątpliwości w zakresie sformułowania pozwu, bądź reprezentacji w sprawie o Uchylenie alimentów wobec dziecka, Kancelaria służy pomocą oraz zdobytą wiedzą. Bardzo ważne we wskazanym postępowaniu jest odpowiednie uargumentowanie żądania. Konieczne jest także wskazanie określonych dowodów (czy to dokumentów, czy też świadków), które potwierdzą zasadność żądania i pozwolą uzyskać pozytywne rozstrzygnięcie.

Jeżeli zainteresował Cię powyższy artykuł,  polub moją stronę na facebooku. Zależy mi także na Twojej opinii, bądź pytaniach w zakresie opisanego problemu. Zapraszam także do zapoznania się z propozycją współpracy z Kancelarią.

Zapraszam także do artykułu poświęconego podwyższeniu obowiązku alimentacyjnego.