Groźba Karalna
Tytułem wstępu
Groźba karalna jest przestępstwem będącym występkiem, zawartym w art. 190 § 1 kodeksu karnego (dalej k.k.). W przypadku popełnienia tego przestępstwa prowadzone jest postępowanie karne. Skazanie za takie przestępstwo powoduje, że prawomocny wyrok zostaje ujawniony w Krajowym Rejestrze Karnym. Tym samym sprawca takiego czynu będzie uznawany, jako osoba karana. Ma to olbrzymi wpływ na jego funkcjonowanie w sferze publicznej, a nieraz także zawodowej. Bardzo często pracodawcy, jako jeden z wymogów zatrudnienia, stawiają obowiązek przedstawienia zaświadczenia o niekaralności.
Kwalifikacja prawna groźby karalnej
Groźba karalna, z uwagi na swoją charakterystykę, jest przestępstwem przeciwko wolności człowieka w sferze psychicznej. Oznacza to, że sprawca kreuje sytuację, w związku z którą pokrzywdzony będzie czuł, że on, jego dobra lub jego bliscy znajdują się w niebezpieczeństwie. W jaki sposób zdefiniować wyżej wskazane niebezpieczeństwo? Aby doszło do popełnienia przestępstwa groźby karalnej, musi zostać spełniona jedna podstawowa przesłanka. Mowa tu o wzbudzeniu w zagrożonym uzasadnionej obawy, że groźba karalna będzie spełniona. To znaczy, że groźba musi być obiektywna. Czyn musi wzbudzić w zagrożonym stan powiązany z groźbą, przez który czuł stres i utracił poczucie bezpieczeństwa. Tym samym trzeba wskazać na konkretne przeżycia pokrzywdoznego, jakie towarzyszyły popełnieniu przestępstwa.
Warte zauważenia jest, że właśnie przepis art. 190 § 1 k.k. charakteryzuje się indywidualnym przedmiotem ochrony, jakim jest wolność w sensie subiektywnym, czyli poczucie braku zagrożenia, wolność od obaw (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2006 r., IV KK 403/05, R-OSNKW 2006, poz. 1123). Jednak nie ma znaczenia czy sprawca był w stanie spełnić daną groźbę. Liczy się tylko uzasadniona obawa zagrożonego co do możliwości realizacji groźby. Warto wskazać, że w każdej sprawie to sąd dokonuje indywidualnej oceny wystąpienia uzasadnionej obawy.
Momentem popełnienia przestępstwa jest chwila, w której do zagrożonego dochodzi wiadomość znamionująca się cechami groźby karalnej np. odebranie listu z groźbami, usłyszenie od sąsiada krzyku, w którym wyraża chęć skrzywdzenia członka rodziny.
Znamiona przestępstwa groźby karalnej
Żeby spełnić znamiona przestępstwa groźby karalnej, sprawca musi zagrozić popełnieniem przestępstwa. Groźba najczęściej formułowana jest słownie (bezpośrednio lub telefonicznie) lub pisemnie. Groźba karalna może być także wyrażona poprzez jakiś symbol lub gest. Nie ma znaczenia, czy będzie to groźba popełnienia występku (np. porysowanie auta) bądź zbrodni (zabicia). Warto wskazać, że groźbą karalną nie jest zagrożenie popełnieniem jakiegoś deliktu cywilnego (np. zagrożenie zwolnienia z pracy). Nie jest gorźbą karalną zagrożenie popełnienia wykroczenia (np. groźba uszkodzenia mienia małej wartości) nawet jeżeli będzie powodowało to dolegliwości dla zagrożonego, czy będzie naruszało normy prawne.
Przykłady zachowań będących groźbami karalnymi
- Wysłanie listu z pogróżkami, w których opisywane są czynności zagrożone przez sprawcę;
- Zawieszenie wiadomości na tablicy na klatce schodowej, w której występuje groźba pobicia sąsiada, gdyż jego zachowanie zakłóca ciszę nocną;
- Pokazywanie gestów imitujących np. poderżnięcie gardła lub przystawianie pistoletu do skroni;
- Bezpośrednie, werbalne grożenie innej osobie popełnieniem przestępstwa np. pobicia (zarówno telefonicznie, jak i na żywo, poprzez komunikatory internetowe takie jak Facebook Messenger, Snapchat lub aplikacje społecznościowe np. Instagram);
- Nagrywanie gróźb na sekretarkę telefoniczną;
- Zostawienie pod drzwiami laleczki nabitej igłami z imieniem lub zdjęciem zagrożonego;
- Gotowość do popełnienia czynu oraz pokazywanie tego bezpośrednio zagrożonemu np. wykonywanie agresywnych ruchów nożem, symulowanie rzutu cegłą w samochód;
Inicjowanie postępowania w związku z groźbą karalną
Groźba karalna należy do katalogu przestępstw prywatnoskargowych. Postępowanie nie będzie wszczynane z urzędu w przypadku popełnienia tego przestępstwa . Poszkodowany znajduje się w obowiązku zgłoszenia tego do odpowiednich służb, jeśli chce zapoczątkować drogę sądową. Policja oraz prokuratura na początku prowadzi postępowanie przygotowawcze. Następnie sprawa trafia do sądu, w przypadku skierowania aktu osakrżenia. Sąd w toku w toku prowadzonych rozpraw dokonuje weryfikacja dowodów. Wskazane postępowanie kończy się wydaniem wyroku w sprawie.
Groźba karalna, a groźba bezprawna
Od groźby karalnej należy odróżnić groźbę bezprawną. Jest ona pojęciem szerszym, obejmującym oprócz groźby karalnej także groźbę spowodowania postępowania karnego oraz groźbę rozgłoszenia wiadomości uwłaczającej czci zagrożonego lub jego osoby najbliższej (art. 115 § 12 k.k.). Trzeba wskazać, iż zasygnalizowanie chęci wszczęcia postępowania karnego, jeżeli ma to na celu ochronę prawa naruszonego przestępstwem lub zachowaniem zagrożonym administracyjną karą pieniężną, nie jest groźbą bezprawną. Groźbę karalną, dodatkowo trzeba uznać za formę groźby bezprawnej (art. 115 § 12 k.k.). Powoduje to, że dochodzi do zbiegu przepisów i w przypadku spełnienia wymaganych przesłanek stosujemy artykuł190 k.k.
Zagrożenie karne
Sprawcy groźby karalnej grozi kara samoistnej grzywny, kara ograniczenia wolności, a nawet kara pozbawienia wolności w maksymalnym wymiarze do 2 lat. Oznacza to, że groźba karalna jest występkiem. Warto wskazać, iż kodeks karny przewiduje wiele form kwalifikowanych groźby karalnej, które opisane są w innych przepisach np. art. 245 k.k. (przemoc wobec stron postępowania). Z reguły za popełnienie przestępstwa kwalifikowanego powoduje większe zagrożenie karne.
Jeżeli zainteresował Cię powyższy artykuł, polub moją stronę na facebooku. Zależy mi także na Twojej opinii, bądź pytaniach w zakresie opisanego problemu. Zapraszam także do zapoznania się z propozycją współpracy z Kancelarią.
