Rozwód – od czego zacząć?

Decyzja o zakończeniu małżeństwa przez rozwód to proces wymagający przemyślenia i odpowiednich przygotowań. Rozwód może wiązać się z długotrwałym stresem, komplikacjami emocjonalnymi oraz koniecznością podjęcia ważnych decyzji dotyczących dzieci, majątku czy ewentualnej winy małżonka. Aby ten proces przebiegł w sposób możliwie najbardziej uporządkowany, warto już na samym początku zastanowić się nad podstawowymi zagadnieniami z zakresu rozwodu. Od czego zacząć? Informacje poniżej.

Ocena sytuacji i próba naprawy relacji

Zanim podejmiesz ostateczną decyzję o złożeniu pozwu rozwodowego, warto przemyśleć, czy zostały wykorzystane wszystkie możliwe sposoby na ratowanie małżeństwa. Czasami pomocne mogą okazać się:

• separacja – czasowe rozstanie, które pozwala obojgu małżonkom zastanowić się nad swoją relacją i zmotywować do ewentualnej zmiany zachowań; separacja jest też formalnym krokiem udowadniającym przed sądem, że stosunki faktyczne zostały czasowo wstrzymane;
• terapia małżeńska – spotkania z psychologiem lub psychoterapeutą mogą pomóc zrozumieć przyczyny kryzysu oraz nauczyć się efektywnej komunikacji; w niektórych przypadkach terapia prowadzi do odbudowy wzajemnego zaufania i wypracowania kompromisów;
• konsultacje indywidualne u specjalistów – rozmowy z doradcą rodzinnym, mediacje czy grupy wsparcia dla par znajdujących się w kryzysie.

Jeżeli po podjęciu prób zmiany sytuacji i uzyskaniu wsparcia zewnętrznego nadal utrzymuje się poczucie braku porozumienia, moment ustalenia rozkładu pożycia staje się podstawą do rozważenia formalnych kroków związanych z rozwodem.

Rozkład pożycia jako przesłanka rozwodu

Sąd uzna, że małżeństwo uległo trwałemu i zupełnemu rozkładowi jedynie wtedy, gdy między małżonkami nie istnieje już żadna więź:

• duchowa (brak wspólnych planów, więzi emocjonalnej i wsparcia życiowego);
• fizyczna (brak współżycia, oddzielne życie, mieszkanie w różnych miejscach przez dłuższy czas);
• gospodarcza (brak wspólnego gospodarstwa domowego, samodzielne pokrywanie wydatków bez wzajemnego wsparcia).

Przesłanka trwałego i zupełnego rozkładu pożycia oznacza, że powyższe elementy muszą być spełnione przez pewien okres – zwyczajowo przyjmuje się, że chodzi o co najmniej trzy miesiące niekorzystnego stanu relacji. To właśnie w tym czasie sąd ocenia, czy małżonkowie prowadzą oddzielne życie na wszystkich wymienionych płaszczyznach.

Ustalenie kwestii opieki nad dziećmi i alimentów

Jeżeli w związku są dzieci, ich dobro ma priorytetowe znaczenie. Już przed złożeniem pozwu warto zastanowić się nad następującymi zagadnieniami:

• władza rodzicielska – czy ma zostać przyznana obojgu rodzicom, czy też jeden z małżonków uzyskałby jej ograniczenie lub pozbawienie?
• kontakty z dziećmi – jak często i w jakiej formie będzie przebiegać spotkanie drugiego rodzica z dziećmi? Czy potrzebny będzie harmonogram widzeń dostosowany do kalendarza szkolnego?
• alimenty – na jaką kwotę może liczyć dziecko, biorąc pod uwagę potrzeby związane z edukacją, leczeniem i codziennym utrzymaniem? Warto wstępnie oszacować koszty i omówić propozycje z drugim rodzicem, by uniknąć sporów podczas rozprawy.

Próba wynegocjowania porozumienia w tych kwestiach przed skierowaniem sprawy do sądu przyspiesza przebieg postępowania. Jeśli jednak nie ma możliwości uzyskania zgody drugiej strony, sąd sam wyda orzeczenia w zakresie opieki nad małoletnimi i obowiązku alimentacyjnego.

Podział majątku małżeńskiego

Podczas rozwodu należy także ustalić skład majątku wspólnego małżonków. Warto zatem:

• sporządzić wykaz majątku – obejmujący nieruchomości, pojazdy, konta bankowe, oszczędności, przedmioty ruchome o dużej wartości czy zbiory kolekcjonerskie;
• określić źródła pochodzenia poszczególnych składników majątkowych – odróżniając ich charakter wspólny (nabyte w czasie trwania małżeństwa) od majątku osobistego (dziedziczonego, otrzymanego w darowiźnie lub zdobytego przed zawarciem ślubu);
• przygotować propozycje podziału – wstępne ustalenia dotyczące tego, czy nastąpi podział fizyczny (przekazanie przedmiotów drugiemu małżonkowi), czy raczej przy zachowaniu nieruchomości w całości jeden z małżonków zobowiąże się do spłaty drugiego;
• uwzględnić ewentualne zobowiązania – wspólne kredyty czy pożyczki, które muszą zostać rozliczone między stronami.

Jeżeli małżonkowie nie dojdą do porozumienia, sąd orzeknie o podziale majątku na wniosek jednej ze stron. Warto mieć wtedy przygotowane dokumenty potwierdzające wartość majątku oraz okoliczności jego nabycia.