Sprawy Rodzinne

Sprawy rodzinne – podstawowe informacje

Kancelaria Adwokacka Adwokata Macieja Zielińskiego świadczy usługi na terenie miasta Olsztyn, Szczytno, Giżycko, Mrągowo, Ostróda, Nidzica, Biskupiec, Kętrzyn, Lidzbark Warmiński, Bartoszyce,  w zakresie reprezentowania powoda/pozwanego w sprawach rodzinnych. Na sprawy rodzinne  składają się następujące rodzaje spraw o:

• rozwód,
• separację,
• ograniczenie władzy rodzicielskiej,
• pozbawienie władzy rodzicielskiej,
• ustalenie miejsca pobytu małoletniego dziecka,
• ustalenie kontaktów z dzieckiem,
• alimenty (podwyższenie bądź zmniejszenie alimentów,, ustalenie obowiązku, uchylenie obowiązku alimentacyjnego)
• zniesienie małżeńskiej wspólności majątkowej,
• podział majątku wspólnego, ustalenie nierównych udziałów majatku wspólnego 
• dochodzenie od współmałżonka środków tytułem utrzymania rodziny.

Czym zajmuje się prawnik do spraw rodzinnych?

W ramach otrzymanego od klienta pełnomocnictwa prawnik rodzinny może uczestniczyć w czynnościach sądowych lub pozasądowych. Przede wszystkim udziela porad, których zadaniem jest zabezpieczenie interesu klienta w prowadzonej sprawie. Może też prowadzić mediacje rodzinne, czyli dobrowolne rozmowy pomiędzy zainteresowanym stronami w celu rozwiązania sporu, jaki powstał pomiędzy np. małżonkami.

W zakresie obowiązków adwokata leży również pomoc w przygotowaniu różnego rodzaju dokumentów. Wśród nich należy wymienić pozew o rozwód czy też pozew o separacje i alimenty. Pierwsze z wymienionych pism procesowych wszczynających postępowanie sądowe, zawiera szereg kluczowych informacji np. w jaki sposób ma być zakończone małżeństwo czy też, gdzie ma mieszkać dziecko po rozwodzie. Nie może on zawierać żadnych błędów formalnych. Podobnie rzecz ma się z pozwem o separację oraz alimenty. Nie ma jednego z góry ustalonego wzoru tych dokumentów, dlatego też pomoc adwokata rozwodowego może okazać się nieunikniona. Oczywiście zakres świadczonej pomocy przez prawników rodzinnych należących do naszej Kancelarii jest znacznie większy, gdyż zajmuje się on m.in. także postępowaniami o podział majątku, intercyzy czy też władzę rodzicielską.

Prawo rodzinne i opiekuńcze

Jest to z wielu powodów bardzo obszerny oraz specyficzny dział prawa cywilnego. W jego obrębie znajduje się zbiór norm, które regulują majątkowe oraz pozamajątkowe stosunki między krewnymi czy też małżonkami oraz związki wynikające z tytułu opieki, kurateli czy też przysposobienia. Ten dział prawa stanowi jeden z fundamentów szeroko rozumianego życia społecznego. W jego zakresie znajdziemy normy ustalone przez ustawodawcę, które mają chronić podmioty takie jak rodzina. Z tego też względu możemy tam odnaleźć szereg przepisów regulujących obowiązek zachowania wierności małżeńskiej czy też posłuszeństwo dzieci względem rodziców. W przypadku złamania norm każdemu podmiotowi przysługuje skorzystanie z pomocy adwokata, który w ramach pełnomocnictwa może reprezentować klienta na różne sposoby.

I. Rozwody

Przed założeniem sprawy,  zwrócić uwagę na fakt, iż rozwód powoduje konsekwencje nie tylko dla Ciebie oraz drugiego małżonka. Prawomocny rozwód wywołuje o wiele dalej idące konsekwencje – oddziaływuje na wspólne dzieci stron oraz na sferę majątkową. Często zdarza się, że rozwody mają wpływ także na inne osoby, jak np. znajomi, dalsza rodzina, potencjalnych świadków. Sprawy rodzinne z punktu widzenia adwokata to bardzo delikatny temat.

W jakich przypadkach możliwe jest uzyskanie rozwodu?

Sąd w toku postępowania rozwodowego bada, czy pomiędzy małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. Tylko w takim przypadku możliwe jest orzeczenie rozwodu. Jeśli Sąd uzyska w tym zakresie wątpliwości, stwierdzając, że istnieją widoki na utrzymanie pożycia małżeńskiego, ma obowiązek zawiesić postępowanie, dający tym samym czas na ewentualne poprawienie wzajemnej relacji oraz naprawę związku.

O jakich kwestiach orzeka Sąd podczas rozprawy rozwodowej?

Sąd, wydając wyrok rozwodowy, w oparciu o cały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, orzeka nie tylko o samym zakończeniu związku małżeńskiego stron, ale rozpatruje także szereg innych zagadnień, które z trwającym małżeństwem były ściśle związane. Poniżej zawarte zostały podstawowe zagadnienia, które są zazwyczaj zawarte w wyroku rozwodowym.

1. Wina w rozkładzie pożycia

   W ten sposób Sąd wskazuje, który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Na zgodny wniosek stron możliwe jest zrezygnowanie z orzekania o winie w wyroku rozwodowym. Należy podkreślić, iż orzeczenie o winie jest elementem niezbędnym, gdy małżonek, który nie czuje się winny rozkładu pożycia, rozważa skierowanie żądania o alimenty w związku z pogorszeniem jego sytuacji materialnej po rozwodzie. Szerzej zagadnienie zostało opisane w osobnym artykule – wina w rozwodzie.

2. Władza rodzicielska

   Sąd co do zasady może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając jednocześnie władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do dziecka (np. wybór sposobu leczenia, wybór w zakresie edukacji, kwestie związane ze staraniem się o paszport dla małoletniego itd.). W przypadku gdy strony postępowania wykazują współpracę w zakresie wychowania małoletnich dzieci, Sąd może również pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, a porozumienie takie jest korzystne dla małoletniego. W tym zakresie Sąd dysponuje nadto uprawnieniem, aby orzec o pozbawieniu władzy rodzicielskiej, bądź też ją zawiesić. Należy jednocześnie pamiętać, iż Sąd, dokonując rozstrzygnięcia co do kontaktów rodziców z dziećmi ma uwadze, iż rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

1. Kontakty z dzieckiem

   O kontaktach ze wspólnym dzieckiem, pochodzącym ze związku małżeńskiego Sąd orzeka między innymi w sytuacji gdy doszło do ograniczenia jednego z małżonków w zakresie władzy rodzicielskiej, a także gdy miejsce zamieszkania dziecka zostało określone przy jednym z małżonków. W takim wypadku konieczne jest dokładne uregulowanie kontaktów tego małżonka z małoletnim, co ma nie tylko zapewnić trwałość jego relacji z dzieckiem, ale także stanowi gwarancję dla obojga byłych małżonków, co do dokładnych terminów kontaktów. W tym zakresie możliwe jest także określenie opieki naprzemiennej.

2. Alimenty

   Sąd w wyroku rozwodowym określa także obowiązek ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Zasadą jest, iż w przypadku, gdy Sąd określi, że dziecko pozostaje przy jednym z małżonków, obowiązek alimentacyjny zostanie nałożony na drugiego małżonka. Sąd ustala określoną kwotę alimentów, biorąc pod uwagę zarówno możliwości obowiązanego, jak też realne potrzeby uprawnionego małoletniego. Po rozwodzie, w razie zaistnienia potrzeby adwokat może pomóc w podwyższeniu alimentów odrębnym postępowaniem.

3. Sposób korzystania z mieszkania, jeżeli małżonkowie nadal mieszkają wspólnie

   W przypadku, gdy małżonkowie wspólnie zajmują mieszkanie, Sąd w wyroku rozwodowym może także zawrzeć rozstrzygnięcie dotyczące sposobu wykorzystywania  tego lokalu mieszkalnego/domu przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania byłych małżonków. Dodatkowo, w wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem utrudnia, bądź też wręcz uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może także rozstrzygnąć w przedmiocie jego eksmisji na żądanie drugiego małżonka. Ponadto, na zgodny wniosek współmałżonków, Sąd może dokonać podziału wspólnego mieszkania. Możliwe jest też przyznanie nieruchomości jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na opuszczenie mieszkania bez dostarczenia lokalu zamiennego.

4. Podział majątku wspólnego 

   Co do zasady, postępowanie w przedmiocie podziału majątku wspólnego toczy się w innym, nieprocesowym postępowaniu cywilnym.  Jest to sprawa rodzinna o charakterze majątkowym. Należy jednak wskazać, iż na wniosek jednego ze współmałżonków możliwe jest także dokonanie podziału majątku w ramach postępowania rozwodowego. Z doświadczenia jednak wskazuję, że Sąd rodzinny będzie orzekać także o tej sprawie jedynie w przypadku porozumienia stron. W innym przypadku Sąd nie będzie zajmował się kwestiami majątkowymi. Wówczas stronom pozostaje, po zakończeniu rozwodu, zainicjowanie sprawy o podział majątku wspólnego.  Czas trwania takiego postępowania jest uzależniony od ilości skłądników majątku oraz ewentualengo skonfliktowania stron. W  sytuacji, gdy strony nie mogą dojść do porozumienia w zakresie podziału,  należy przygotować się na wielomiesięczne postępowanie sądowe.

Zagadnienie zmiany nazwiska po rozwodzie

Strona zakończonego postępowania, która na skutek zawartego związku małżeńskiego dokonała zmiany nazwiska panieńskiego/kawalerskiego, może poprzez złożenie oświadczenia przed kierownikiem odpowiedniego urzędu stanu cywilnego, powrócić do pierwotnego nazwiska. Termin na dokonanie powyższej czynności wynosi 3 miesiące, i jest liczony od dnia uprawomocnienia się wyroku rozwodowego.

Podsumowanie

Rozwody wpływają nie tylko na nasze życie ale także na życie naszej rodziny. Wielu rozwodów można uniknąć. Wystarczy szczerze podejście do współmałżonka/współmałżonki. Jeżeli jednak rozpad małżeństwa jest nieunikniony to nasza kancelaria pomoże w przygotowaniu wszystkich formalności oraz przeprowadzi przez postępowanie rozwodowe. Sprawy rodzinne wymagają delikatnego podejścia, szczególnie gdy strony posiadają wspólne małoletnie dzieci.

Pamiętaj, że sprawy rodzinne z zakresu rozwodów należą do właściwości Sądu Okręgowego właściwego ze względu na ostatnie wspólne miejsce zamieszkania małżonków.

II. Separacja

Rozwód nie zawsze jest najlepszym rozwiązaniem, gdy pojawiają się problemy w małżeństwie. Przed podjęciem tak poważnej w skutkach decyzji, jaką niewątpliwie jest złożenie pozwu rozwodowego, warto rozważyć, czy istnieją jeszcze możliwości dla uratowania tego związku małżeńskiego. Jeśli odpowiedź na to pytanie jest twierdząca, wystarczająca może się okazać separacja.

Czym jest separacja?

W przeszłości polskie prawo rodzinne dopuszczało tylko jedną możliwość rozwiązania związku małżeńskiego, w przypadku występowania dysfunkcji, braku wspólnego pożycia, trudności we współdziałaniu dla dobra rodziny – rozwód. W 1999 roku obok instytucji rozwodu, sądy rodzinne zyskały także możliwość orzekania separacji. Definicja separacji w znaczeniu prawnym jest zbliżona do separacji używanej w języku potocznym. Są jednak duże różnice w tych dwóch pojęciach.  W separacji faktycznej małżonkowie decydują się utrzymywać fikcję prawną trwania związku małżeńskiego.  Pomimo okoliczności, że nie mieszkają już razem i nie prowadzą wspólnego gospodarstwa rodzinnego, nie ma między nimi więzi fizycznej. W dalszym ciągu małżonkowie pozostają jednak we wspólności majątkowej małżeńskiej.

Separacja sądowa

Inaczej sprawa wygląda w przypadku separacji orzeczonej przez Sąd. W takim przypadku osoby objęte separacją w dalszym ciągu pozostają małżonkami. Niemniej jednak pomiędzy nimi powstaje rozdzielność majątkowa od dnia uprawomocnienia orzeczenia o separacji (art 54 k.r.o.). Oznacza to, że od tej daty każdy z małżonków staje się niezależny majątkowo od drugiego. Wyjątkiem jest okoliczność, gdy   już wcześniej była zawarta intercyza. W odróżnieniu od rozwodu, pomimo orzeczenia separacji przez Sąd, małżonkowie w dalszym ciągu są wobec siebie członkami rodziny.  Powoduje to skutki   między innymi w przypadku śmierci i otwarcia spadku (drugi małżonek dziedziczy i ma prawo do zasiłku pogrzebowego tak, jakby strony nadal wiązał związek małżeński).  Separację oraz rozwód odróżnia także okoliczność, że w czasie jej trwania separacji żaden z małżonków nie może zawrzeć nowego związku małżeńskiego, ani dokonać powrotu do nazwiska panieńskiego.

Jaki jest cel separacji?

W założeniu ustawodawcy separacja ma stanowić sytuację tymczasową, której celem jest naprawienie związku stron. Trudno nie zgodzić się z tą koncepcją. Czasami dłuższa rozłąka partnerów faktycznie pozwala nabrać im dystansu do dotychczasowych problemów. Pozwala porozumieć się w sprawach, które dzieliły małżonków, wypracować konsensus.  Separacja ma docelowo zmierzać do restytucji związku małżonków.  Dlatego trzeba wskazać także na konieczność zachowywania wierności wobec drugiego partnera w trakcie jej trwania. W tym zakresie separacja ma zupełnie inny cel, aniżeli rozwód.

W jakich przypadkach możliwe jest orzeczenie separacji?

Sąd może orzec separację w dwóch przypadkach wynikających wprost z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Pierwsza sytuacja występuje, gdy małżonkowie wspólnie skierują wniosek o orzeczenie wobec nich separacji. Sąd przychyli się do takiego żądania, o ile na jej skutek nie ucierpi dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków.  Jej orzeczenie nie może być także  sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (Art. 61(1) k.r.o.). Drugim przypadkiem jest możliwość orzeczenia separacji w postępowaniu rozwodowym. Zasadą, wynikającą z art 61(2) k.r.o. jest, że ,,jeżeli jeden z małżonków żąda orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu, a żądanie to jest uzasadnione, sąd orzeka rozwód”.

Niemniej jednak, gdy orzeczenie w takim przypadku rozwodu jest niedopuszczalne, Sąd przychyli się do wniosku o separację. Przepisy wskazują, że jest to przykładowo sytuacja, gdy rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia. Kolejną sytuacją jest, gdy  wskutek tego rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci. Finalnie Sąd nie orzeknie separacji gdy jest to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego małżonków.

Podsumowanie

Postępowanie rozwodowe jest, co do zasady, drogą ostateczną. Jeśli pomiędzy stronami związku małżeńskiego są jeszcze jakiekolwiek widoki na znalezienie wspólnego języka, nie można przesądzać o potrzebie rozwodu. Jest to ważne, szczególnie gdy na szali są także małoletnie dzieci. W tedy też  warto rozważyć zainicjowanie postępowania w przedmiocie separacji. Powyższy artykuł wskazuje, iż rozwód nie zawsze jest jedynym rozwiązaniem. Pokazuje także, na czym czym polegają sprawy rodzinne.

Wsparcie Kancelarii obejmuje sporządzanie pism procesowych oraz reprezentację przed Sądem, a także doradztwo prawne. Jeżeli potrzebujesz pomocy w zakresie spraw rodzinnych –  zapraszam do kontaktu.

Jeżeli zainteresował Cię powyższy artykuł,  polub moją stronę na facebooku. Zależy mi także na Twojej opinii, bądź pytaniach w zakresie opisanego problemu. Zapraszam także do zapoznania się z ofertą Kancelarii.