Warunkowe przedterminowe zwolnienie

Obowiązujące przepisy prawa wyróżniają instytucję, która pozwala na szybsze zakończenie odbywania kary pozbawienia wolności – warunkowe przedterminowe zwolnienie. Jest to możliwość ubiegania się o wcześniejsze zwolnienie z zakładu karnego, która co do zasady jest dostępna dla każdego skazanego. Jedynym wyjątkiem w tym względzie jest rozstrzygnięcie Sądu w wyroku skazującym. Sąd ma wówczas możliwość ograniczenia stosowania warunkowego przedterminowego zwolnienia w czasie, bądź zupełnego pozbawienia takiej możliwości. Co do zasady Sądy jedynie w ostateczności stosują opisane uprawnienie, pozostawiając je dla najcięższych przypadków łamania prawa.

W istocie bardzo ważne jest, aby we wniosku o warunkowe przedterminowe zwolnienie wskazać dokładnie, dlaczego akurat w tym przypadku zasadne jest zastosowanie tej instytucji. Koniecznym elementem może okazać się powołanie stosownych dowodów w tym zakresie. Duże znaczenie ma nadto opinia z Zakładu Karnego, niemniej jednak jej treść nie przesądza jeszcze o negatywnym, bądź pozytywnym rozstrzygnięciu.

Wymogi skorzystania z warunkowego przedterminowego zwolnienia

Sąd Okręgowy może zastosować warunkowe przedterminowe zwolnienie jedynie gdy spełnione zostaną łącznie ustawowe przesłanki, wskazane w kodeksie karnym, wynikające z art. 79  k.k.

Pierwszą przesłanką jest obowiązek odbycia co najmniej połowy orzeczonej kary. W tym zakresie przepisy czynią nadto pewne obostrzenia. W przypadku skazanych na karę 25 lat pozbawienia wolności, warunkowe przedterminowe zwolnienie będzie możliwe po odbyciu lat 15.  Przy karze dożywotniego pozbawienia wolności instytucja ta będzie możliwa po odbyciu 25 lat kary. Sytuacja ulega skomplikowaniu, gdy dany skazany ma do odbycia kilka kar. Jeśli została wobec niego orzeczona jedna kara łączna, to opisane powyżej obliczenia stosuje się właśnie do tej kary, a nie do kar jednostkowych. Jeśli natomiast wobec skazanego zostało orzeczonych kilka kar, niepodlegających łączeniu, na potrzeby tej instytucji dokonujemy ich zsumowania, celem określenia, kiedy nastąpi wykonanie połowy kary.

Powyższy warunek odbycia połowy kary nie jest jedynym, który trzeba spełnić. Drugą, równie ważną przesłanką, jest ewentualne wystąpienie okoliczności, które przemawiają za zastosowaniem warunkowego przedterminowego zwolnienia. Sąd dokonuje oceny sytuacji skazanego, okoliczności popełnienia przestępstwa, zachowania po jego popełnieniu. Analiza ta ma na celu określenie, czy  skazany po opuszczeniu zakładu karnego będzie przestrzegał porządku prawnego.  Jest to próba zbadania, czy będzie się  stosował się do ewentualnie orzeczonych środków karnych lub zabezpieczających. Jest to najważniejsza faza postępowania, albowiem konieczne jest przekonanie Sądu do tego, że dotychczasowa izolacja była wystarczająca. Konieczne jest wykazanie, iż etap resocjalizacji skazanego w zakładzie karnym jest wystarczający, i można go kontynuować na wolności, a sam skazany będzie przestrzegał prawa.

Przebieg postępowania o warunkowe przedterminowe zwolnienie

Posiedzenie w przedmiocie warunkowego przedterminowego zwolnienia, zgodnie z art. 161 k.k.w. odbywa się w zakładzie karnym, w którym przebywa skazany. Oficjalnie jednak uznawane jest to za posiedzenie, toczące się przed właściwym Sądem Okręgowym.

W posiedzeniu, oprócz sędziego oraz protokolanta, mają prawo uczestniczyć: prokurator, skazany oraz jego obrońca, a także osoby którym przysługuje prawo do złożenia wniosku ( a więc dyrektor zakładu karnego oraz sądowy kurator zawodowy). W toku posiedzenia Sąd wysłuchuje zarówno skazanego, jak również obrońcę. W tym właśnie czasie warto postarać się przedstawić Sądowi argumenty przemawiające za zastosowaniem ten instytucji.

Finalnie Sąd wydaje postanowienie, bądź w przedmiocie uwzględnienia, albo nieuwzględnienia wniosku o przedterminowe warunkowe zwolnienie. Na wskazane postanowienie przysługuje zażalenie (termin 7 dni od dnia ogłoszenia orzeczenia), które Sąd Apelacyjny powinien rozpoznać w terminie 14 dni od dnia wpłynięcia akt wraz  z zażaleniem. Trzeba wskazać, że termin 14 dni ma charakter instrukcyjny, a jego przekroczenie nie wywołuje niestety żadnych skutków procesowych.

Dlaczego warto korzystać z warunkowego przedterminowego zwolnienia?

Instytucja ta jest przywilejem każdego skazanego. W mojej ocenie zawsze warto złożyć stosowny wniosek. Należy jednak pamiętać, że każdy skazany może starać się o warunkowe przedterminowe zwolnienie w określonych prawnie odstępach czasu. W przypadku, gdy kara lub suma kar orzeczonych wobec skazanego nie przekracza 3 lat, może on starać się ponownie o warunkowe przedterminowe zwolnienie po upływie 3 miesięcy od wydania postanowienia odmownego. Okres tyn uległa wydłużeniu, jeżeli kara, bądź suma kar przekracza okres 3 lat.

Wniosek o warunkowe przedterminowe zwolnienie podlega opłacie sądowej w kwocie 45 zł.

W tym miejscu wskazuję, że w istocie właśnie odpowiednia argumentacja wniosku, a także wykazanie okoliczności przemawiających na korzyść skazanego, ma w istocie bardzo duży wpływ na treść orzeczenia w przedmiocie warunkowego przedterminowego zwolnienia.

Niezależnie od powyższych wskazań, należy podkreślić, że warunkowe przedterminowe zwolnienie zawsze leży w gestii Sądu penitencjarnego (a więc właściwego Sądu Okręgowego). To on zawsze bada każdy wniosek, analizuje sytuację skazanego i ocenia, czy zasługuje on na wcześniejsze opuszczenie jednostki penitencjarnej.

Kancelaria służy wsparciem zarówno na etapie przygotowania wniosku o warunkowe przedterminowe zwolnienia, jak również na etapie postępowania przed sądem penitencjarnym.