Pozbawienie władzy rodzicielskiej – kiedy do niego dochodzi?

Wraz z momentem narodzin dziecka rodzice nabywają zbiór praw oraz obowiązków określanych mianem władzy rodzicielskiej. Wśród wielu przywilejów oraz zobowiązań znajdują się m.in. zapewnienie odpowiednich warunków wychowawczych, reprezentowanie go przed instytucjami do momentu uzyskania pełnoletności czy też sprawowanie nad nim opieki i nad jego majątkiem. Zaniedbania na jakiejkolwiek z wymienionych płaszczyzn mogą być powodem do tego, by sąd odebrał obojgu rodzicom lub jednemu z nich możliwość sprawowania swoich praw nad dzieckiem. Kiedy więc może dojść do tego typu sytuacji?

Przyczyny pozbawienia władzy rodzicielskiej

Na podstawie artykułu 111 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego sąd może postanowić o odebraniu władzy rodzicielskiej w sytuacji, gdy w jego mniemaniu dochodzi do szeregu zaniedbań, w wyniku czego dobro dziecka jest zagrożone. Tego typu orzeczenie jest najostrzejszym środkiem stosowanym w sprawach rodzinnych. Wykluczenie z opieki nad dzieckiem jednego lub obojga rodziców może nastąpić w następujących przypadkach:

• celowego zaniedbywania obowiązków względem dziecka np. nie jest w stanie zapewnić mu odpowiednich warunków do rozwoju z powodu korzystania z nadmiernej ilości używek czy też niepłacenia alimentów;
• z powodu wynikającej trwałej przeszkody np. przewlekłej choroby, zaginięcia, odbywania wieloletniej kary pozbawienia wolności lub wieloletnim przebywaniem poza granicami kraju;
• nadużywania władzy rodzicielskiej np. seksualnego wykorzystywania dziecka, stosowania wobec niego kar cielesnych i przemocy psychicznej, zmuszania go do ciężkiej pracy i popełniania przestępstw.

Wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej może złożyć każda osoba, która uważa, że dziecko jest krzywdzone. Wraz z nim należy dostarczyć również materiał dowodowy, akt urodzenia dziecka, opisać konieczność pozbawienia praw rodzicielskich oraz ją uzasadnić. Przed dostarczeniem i złożeniem wniosku do Wydziału Rodzinnego i Nieletniego Sądu Rejonowego właściwego dla miejsca pobytu lub stałego zamieszkania dziecka należy go podpisać imieniem i nazwiskiem. Sprawą zajmie się sąd, który biorąc pod uwagę wszystkie przesłanki oraz okoliczności, wyda stosowne orzeczenie.